Współcześnie w Azji Wschodniej, podobnie jak już od tysięcy lat, grzyby są powszechnie wykorzystywane w kuchni i medycynie. W Chinach istnieją wioski, które skupiają się na hodowli konkretnych gatunków grzybów leczniczych.
W Polsce dotychczas nie wytwarzano leków ani suplementów diety opartych na grzybach leczniczych, a ogólnie Europejczycy są wobec grzybów sceptyczni. Powoli to się zmienia, jednak potrzebna jest edukacja i przekonanie społeczeństwa, że grzyby to nie tylko te co zjadamy i „trujaki” ale coś co może zastąpić medycynę konwencjonalną. Na przykład wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor), który gęsto porasta kłody martwego drewna w lasach, uważany jest za niejadalny w Europie i USA, a w Chinach i Meksyku jest ceniony ze względu na swoje właściwości lecznicze. To właśnie na bazie tego grzyba w 1973 roku opracowano pierwszy oficjalnie zarejestrowany lek o właściwościach przeciwnowotworowych, stosowany w leczeniu raka żołądka i białaczki.
Ostatnio w Polsce jest moda na muchomora czerwonego. To grzyb który ma ogromny potencjał leczniczy, opisuje go na stronie muchozmor.pl zapraszam do lektury i dyskusji. Cieszy mnie fakt, że coraz więcej ludzi ma otwarty umysł i nie daje sobie wmówić niekiedy absurdalnych tez, które nie mają żadnego pokrycia w rzeczywistości.
Od kilku lat na obrzeżach Puszczy Białowieskiej działa nietypowy bank, który jak wiele innych instytucji tego typu, daje ludziom nadzieję na lepsze jutro. Przechowuje on ekstrakty z grzybów. Ten niezwykły bank znajduje się w Hajnówce, a jego pracownicy zbierają zarówno rzadkie, jak i powszechnie znane grzyby, które posiadają zaskakujące właściwości. Często nie rosną na jednej nodze i nie posiadają kapeluszy, ale kryją się w korzeniach drzew, żyją na pniach lub porastają martwe drewno, przemieniając je w swoiste leśne rafy koralowe.
Oficjalna strona banku ekstraktów z grzybów
Profesor Sławomir Bakier z Instytutu Nauk Leśnych Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej, który był inicjatorem powstania banku ekstraktów, wyjaśnia w rozmowie: „Puszcza Białowieska to nieocenione grzybowe bogactwo. Szczególnie zasobna jest w grzyby poliporoidalne, związane z martwym drewnem. Niektóre z nich są endemiczne i występują tylko tam. Wiele z nich ma potencjał leczniczy”.
Profesor Bakier podkreśla, że grzyby stanowią unikalną formę życia, która przekracza naszą wyobraźnię. Fascynują go między innymi sieci komunikacyjne, które tworzą i pozwalają im porozumiewać się z drzewami i krzewami, podobnie jak w przypadku Internetu. Co więcej, grzyby posiadają największy na świecie znany organizm żywy – grzybnia opieńki ciemnej (Armillaria ostoyae), która rośnie w stanie Oregon w USA, zajmuje obszar około 900 hektarów. Naukowcy oceniają, że ma ona około 2,5 tysiąca lat i waży kilka tysięcy ton.
Chociaż tylko 3% grzybów zawiera niebezpieczne toksyny, to wciąż podejrzewamy, że większość z nich jest niebezpieczna. Jednak Europejczycy powoli zaczynają to zmieniać. Choć na konferencjach naukowych poświęconych grzybom medycznym dominują Azjaci, to coraz częściej pojawiają się tam także Włosi, Niemcy, Amerykanie i Polacy. Na ostatnim takim wydarzeniu, które odbyło się we wrześniu 2019 r. w chińskim Nantongu, prof. Bakier i prof. Halina Car z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku zaprezentowali swoje nowatorskie odkrycie – właściwości korzeniowca sosnowego. Dzięki temu być może wkrótce Polska stanie się liderem w Europie w dziedzinie przemysłu medycznego związanego z grzybami.
To wszystko zaczęło się od pewnej propozycji. Kilka lat temu prof. Bakier przekazał prof. Car pięć próbek ekstraktów, w tym korzeniowca sosnowego, z propozycją przetestowania ich działania. Profesor Car wcześniej badała różne substancje, które mogłyby ograniczać wzrost komórek raka jelita grubego.
„Pomyśleliśmy, że skoro korzeniowiec sosnowy jest inwazyjny w stosunku do drzew, to może działać w podobny sposób na komórki nowotworowe” – wspomina prof. Halina Car.
Badaczka otrzymała pięć próbek ekstraktów od prof. Bakiera, w tym także ekstrakt z korzeniowca sosnowego. Pracownicy instytutu przetwarzają grzyby w ten sposób, że najpierw rozdrabniają owocnik, następnie zalewają go alkoholem, wypłukują substancję, odparowują płyn i otrzymują w ten sposób koncentrat związków z grzyba. Prof. Car i jej zespół testowali te ekstrakty na zdrowych i nowotworowych komórkach, obserwując ich zachowanie pod wpływem różnych stężeń. Okazało się, że jeden z ekstraktów z korzeniowca sosnowego hamuje rozwój komórek nowotworowych, a jednocześnie ma bardzo mały wpływ na zdrowe komórki. Jest to bardzo rzadkie i cenne działanie. Inne badane ekstrakty, takie jak z pomarańczowca błyszczącego, zabijają zarówno komórki nowotworowe, jak i zdrowe, podobnie jak klasyczna farmakoterapia antynowotworowa, która może powodować znaczne szkody w organizmie.
Badania nad korzeniowcem sosnowym obecnie znajdują się w fazie testów na zwierzętach. W badaniach myszy zostały wszczepione komórki raka jelita grubego, a po 35 dniach podawano im ekstrakt. W wyniku tego masa guza zmniejszyła się, a osiągnięty przez naukowców efekt był zbliżony do działania leku referencyjnego stosowanego obecnie w terapii. Naukowcy będą kontynuować badania, aby sprawdzić, jak zmieniają się efekty w zależności od dawki i czasu trwania terapii. Odkrycia dotychczas dokonane były na tyle innowacyjne, że umożliwiły naukowcom złożenie wniosku o patent w polskim i europejskim urzędzie patentowym – żaden inny zespół na świecie nie badał bowiem tego gatunku grzyba. Wyniki pierwszych badań zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie naukowym „International Journal of Molecular Sciences”.
W banku ekstraktów znajduje się już prawie 200 próbek; a ponad 90% z nich pochodzi z Puszczy Białowieskiej. Według szacunków, w tej chwili w Puszczy Białowieskiej rośnie około 1500 rozpoznanych gatunków grzybów, które można zobaczyć gołym okiem, ale naukowcy ciągle odkrywają kolejne. Prawie 300 z tych gatunków rośnie na martwych pniach drzew – pożywce, która jest niedostępna w lasach hodowlanych.
Materiały video o grzybach leczniczych:
Grzybami w nowotwory? – Dzień Dobry TVN
Pytanienasniadanie.tvp.pl/55821500/lecznicze-wlasciwosci-grzybow
O wyjątkowych właściwościach korzeniowca sosnowego. Naukowcy otrzymali patent.
Szansa na naturalny lek z grzyba na chorobę zakaźną pszczół.
Grzyb z Puszczy Białowieskiej niszczy komórki raka jelita grubego
Lecznicze właściwości korzeniowca sosnowego
Materiały prasowe o grzybach leczniczych:
Znaleźliśmy grzyb, który niszczy komórki raka jelita grubego (Gazeta Wyborcza, luty 2022)
Jest patent na leczniczy ekstrakt z korzeniowca sosnowego (Liderzy Innowacyjności, sierpień 2021)
Korzeniowiec sosnowy – patent na sukces (Politechnika Białostocka, sierpień 2021)
Patent leczniczy na ekstrakt z grzyba z Puszczy Białowieskiej (Wrota Podlasia, sierpień 2021)
Grzyby multizadaniowe (Gazeta Wyborcza, luty 2019)
Grzyby to jeszcze nieodkryty obszar nauki. Ich możliwości są ogromne – mówi z entuzjazmem prof. Bakier. Stanowią one zasób prawie całkowicie nieprzebadany pod względem chemicznym. Często wiemy, że jeden ze składników działa, ale nie wiemy dokładnie, który. Niestety, jest to niepokojące, że pewne gatunki, najprawdopodobniej, nie będą już w stanie zostać odkryte, zanim wyginą z powodu ludzkiej działalności. W Polsce brakuje również personelu; jest niewielu mykologów i specjalistów zajmujących się hodowlą grzybów. Zachęcam więc młodych ludzi do wkroczenia w tę dziedzinę nauki, ponieważ przed nami jest wiele do odkrycia!
Białoporek brzozowy jest jednym z najbardziej ciekawych grzybów leczniczych.
Odwary i nalewki z białoporka są stosowane ze względu na swoje właściwości pobudzające przemianę materii, działające przeciwzapalnie, wzmacniające organizm oraz modulujące układ odpornościowy. Zalecane są przy osłabieniu organizmu oraz obniżonej odporności. Mogą być stosowane w chorobach przewodu pokarmowego, narządów wewnętrznych, osłabionych błonach śluzowych, oraz w celu zmniejszenia ryzyka przerzutów nowotworowych. Ponadto, mogą być stosowane doraźnie w przypadku infekcji, grypy oraz chorób przenoszonych przez kleszcze.